Նարեկացին` պարտիզպան. ծիրանի կտերի հրաշքն ու խաչքարի օծում

ԻԴ

Գրիգոր Նարեկացին փախաւ գնաց Հաղբակի վանք, դարձաւ պարտիզպան: Մի օր առաջնորդը ելաւ պարտէզ գնաց: Գրիգորը մի տափակ կողովով պարկուկ (ծիրանի մի տեսակ - Թրգմ.) հաւաքեց տարաւ նրա մօտ: Առաջնորդը չորս պարկուկ վերցրեց-տուեց սուրբ Գրիգորին: Սուրբ Գրիգորը կերաւ եւ կուտը բերանից հանեց-գցեց: Գիշերը առաջնորդն այնտեղ պառկեց եւ տեսաւ, որ չորս ճրագ է վառւում պարտէզում: Փոքրաւորներին ձայնեց թէ` վազէք տեսէք` այն ի՞նչ բան է: Գնացին տեսան, որ չորս պարկուկների կտերն էին: Եկան ասացին: Առաջնորդը գլխի ընկաւ, որ սուրբ Գրիգորի բերանից հանուած կտերն էին: Ասաց. «Հարցնեմ, տեսնեմ` սա ինչ մարդ է»: Բայց [Գրիգորը] հասկացաւ Սուրբ Հոգով եւ ելաւ-փախաւ այդ գիւղից:

Մի մարդ հօր համար խաչ էր սարքել, պիտի բերէր, որ առաջնորդն օծէր: Այդ գիշեր նա լսեց. «Տար, որ Գրիգոր Նարեկացին օծի»: Մարդը շալակեց քարէ խաչը եւ գնում էր: Հանդիպեց սուրբ Գրիգորին: Սուրբն ասաց.

- Այդ ի՞նչ է:

Մարդն ասաց.

- Խաչ է:

Սուրբն ասաց.

- Ո՞ւր ես տանում:

Ասաց.

- Այս գիշեր ձայն լսեցի, որն ասաց թէ` «Տար, որ Գրիգոր Նարեկացին օծի»:

Սուրբն ասաց.

- Ճանաչո՞ւմ ես նրան:

Մարդն ասաց.

- Ոչ տեսել եմ, ոչ լսել:

Սուրբն ասաց.

- Վա՛յր դիր, ես կ'օծեմ: Նա չգիտի:

Մարդը թոյլ չտուեց` [ասելով].

- Ես երկնքից ձայն լսեցի, պիտի նրա՛ն գտնեմ:

Սուրբն ասաց․

- Վա՛յր դիր:

Երբ [մարդը] վայր դրեց [խաչը], սուրբը ծնկի իջաւ եւ երբ կանգնեց ու ձեռքերն առ Քրիստոս Աստուած տարածեց, յանկարծակի լոյս ծագեց երկնքից, իջաւ կանգնեց խաչի վրայ: Մարդը խաչը թողեց, վանք վազեց: Վազեցին, գնացին տեսան, որ քարէ խաչի վրայ լոյսը կամար է կապել: Խաչը վերցրին, բերեցին վանք, վազեցին այստեղ-այնտեղ, բայց [հրաշագործին] չգտան: Ապա հասկացան, որ Գրիգոր Նարեկացին էր: [Վերջինս] այդտեղից գնաց Վանայ ծովի անապատն ու վախճանուեց:

Սկզբնաղբիւր: ՄՄ ձեռ. թ. 5498, էջ 172ա-173ա, «Քարոզք Գր. Տաթեւացւոյ»:

Նախորդ